Preparo de Nanocompósitos de Poli(Succinato de Butileno) (PBS) e Argila Motmorilonita Organofílica via Polimerização In Situ
Preparation of Nanocomposites Based on Poly(Butylene Succinate) and Montmorillonite Organoclay via In Situ Polymerization
Ferreira, Leticia P.; Moreira, Andrei N.; Souza Junior, Fernando G. de; Pinto, José Carlos C. da S.
http://dx.doi.org/10.1590/0104-1428.1662
Polímeros: Ciência e Tecnologia, vol.24, n5, p.604-611, 2014
Resumo
Nanocompósitos de poli(succinato de butileno) (PBS) e argila montmorilonita organofílica foram sintetizados via polimerização in situ, em três diferentes concentrações (4, 6 e 8% em massa). Os produtos obtidos foram caracterizados por diversas técnicas. Entre elas, a difração de raios X foi útil para comprovar o aumento do espaçamento interlamelar da argila devido à incorporação das cadeias de polímero. As técnicas de análise térmica mostraram que o método de polimerização in situ gerou materiais com menores estabilidades térmicas, comparadas ao polímero puro, devido à dificuldade de crescimento das cadeias de polímero na presença da argila. A técnica de RMN de baixo campo permitiu identificar que a estrutura esfoliada predomina nos nanocompósitos.
Palavras-chave
Poli(succinato de butileno), polímero biodegradável, argila organofílica, nanocompósito,
polimerização in situ.
Abstract
Nanocomposites based on poly(butylene succinate) (PBS) and organophilic montmorillonite were synthesized via in situ polymerization using three different clay compositions (4, 6 and 8 wt%). The products were characterized by several different techniques. X-ray diffraction was useful to confirm the increase of the interlayer spacing of the clay due to the presence of the polymer chains among layers. Thermal analysis indicated that the polymerization method chosen led to materials with lower thermal stability compared to the pure PBS, due to the difficulty of chain growth in the presence of the clay. Low-field NMR technique was used to assess clay dispersion in the polymer, with exfoliated structures predominating in the nanocomposites.
Keywords
Poly(butylene succinate), biodegradable polymer, organophilic clay nanocomposite, in situ polymerization
References
1. Jacquel, N.; Freyermouth, F.; Fenouillot, F.; Rousseau, A.; Pascault, J. P.; Fuertes, P. & Saint-Loup, R.-J. - J. Polym. Sci. A Polym. Chem., 49, p.5301 (2011).
2. Wang, G.; Gao, B.; Ye, H.; Xu, J. & Guo, B.-J. – J. Appl. Polym. Sci., 117, p.2538 (2010).
3. Andrade, F. D.; Gonzales, T.; Alegre, R. M. & Duarte, E. R. - Evidência, 10, p.27 (2010).
4. Tan, L.; Chen, Y.; Zhou, W.; Nie, H.; Li, F. & He, X. - Polym. Degrad. Stabil., 95, p.1920 (2010). http://dx.doi.org/10.1016/j. polymdegradstab.2010.04.010.
5. Vassiliou, A. A.; Bikiaris, D.; El Mabrouk, K. & Kontopoulou, M. - J. Appl. Polym. Sci., 119, p.2010 (2011). http://dx.doi. org/10.1002/app.32887.
6. Nguyen, Q. T. & Baird, D. G. - Adv. Polym. Technol., 25, p.270 (2006). http://dx.doi.org/10.1002/adv.20079.
7. Sinha Ray, S. & Okamoto, M. - Prog. Polym. Sci., 28, p.1539 (2003). http://dx.doi.org/10.1016/j.progpolymsci.2003.08.002.
8. Chen, Y.; Zhan, J.; Zhang, P.; Nie, S.; Lu, H.; Song, L. & Hu, Y. - Ind. Eng. Chem. Res., 49, p.8200 (2010). http://dx.doi. org/10.1021/ie100989j.
9. Alexandre, M. & Dubois, P. - Mater. Sci. Eng., 28, p.1 (2000). http://dx.doi.org/10.1016/S0927-796X(00)00012-7.
10. Scocchi, G.; Posocco, P.; Fermeglia, M. & Pricl, S. - J. Phys. Chem. B., 111, p.2143 (2007).
11. Paiva, L. B.; Morales, A. R. & Díaz, F. R. V. - Ceramica., 54, p.213 (2008). http://dx.doi.org/10.1590/S0366- 69132008000200012.
12. Phua, Y. J.; Chow, W. S. & Mohd Ishak, Z. A. - Polym. Degrad. Stabil., 96, p.1194 (2011). http://dx.doi.org/10.1016/j. polymdegradstab.2011.04.017.
13. Ray, S. S. & Bousmina, M. - Polymer, 46, p.12430 (2005). http://dx.doi.org/10.1016/j.polymer.2005.10.102.
14. Carastan, D. J. & Demarquette, N. R. - Int. Mater. Rev., 52, p.345 (2007). http://dx.doi.org/10.1179/174328007X212517.
15. Chaeichian, S.; Wood-Adams, P. M. & Hoa, S. V. - Polymer, 54, p.1512 (2013). http://dx.doi.org/10.1016/j. polymer.2012.09.021.
16. Ferreira, L. P.; Moreira, A. N.; Delazare, T.; Oliveira, G. E. & Souza, F. G. Jr - Macromol. Symp., 319, p.210 (2012). http:// dx.doi.org/10.1002/masy.201100145.
17. Xu, Y.; Xu, J.; Liu, D.; Guo, B. & Xie, X.-J. - Appl. Polym. Sci., 109, p.1881 (2008). http://dx.doi.org/10.1002/app.24544.
18. Rodrigues, E. J. R.; Nascimento, S. A. M.; Tavares, M. I. B. & Merat, P. P. - Polímeros, 22, p.436 (2012). http://dx.doi. org/10.1590/S0104-14282012005000058.
19. Kim, H. S.; Kim, H. J.; Lee, J. W. & Choi, I.-G. - Polym. Degrad. Stabil., 91, p.1117 (2006). http://dx.doi.org/10.1016/j. polymdegradstab.2005.07.002.
20. Chen, C. H.; Peng, J. S.; Chen, M.; Lu, H. Y.; Tsai, C. J. & Yang, C. S. - Colloid Polym. Sci., 288, p.731 (2010). http:// dx.doi.org/10.1007/s00396-010-2187-9.
21. Ahmad Thirmizir, M. Z.; Mohd Ishak, Z. A.; Mat Taib, R.; Rahim, S. & Mohamad Jani, S. - J. Polym. Environ., 19, p.263 (2011). http://dx.doi.org/10.1007/s10924-010-0272-2.
22. Kelley, K. & Lai, K. - Multivariate Behav. Res., 46, p.1 (2011). http://dx.doi.org/10.1080/00273171.2011.543027.
23. Sinha Ray, S.; Okamoto, K. & Okamoto, M. - Macromolecules., 36, p.2355 (2003). http://dx.doi.org/10.1021/ma021728y.
24. Phua, Y. J.; Chow, W. S. & Ishak, Z. A. M. - J. Thermoplast. Comps., 24, p.133 (2011).
25. Ray, S. S.; Okamoto, K.; Maiti, P. & Okamoto, M. - J. Nanosci. Nanotechno., 2, p.171 (2002). http://dx.doi.org/10.1166/ jnn.2002.086.
26. Mignoni, M. L.; Silva, J. V. M.; Souza, M. O.; Mauler, R. S.; Souza, R. F. & Gusmão, K. B. - J. Appl. Polym. Sci., 122, p.2159 (2011).
27. Bhatia, A.; Gupta, R. K.; Bhattacharya, S. N. & Choi, H. J. - J. Appl. Polym. Sci., 114, p.2837 (2009). http://dx.doi. org/10.1002/app.30933
28. Canevarolo, S. V. Jr – “Ciência dos polímeros: um texto básico para tecnólogos e engenheiros” 2nd ed., Artliber, São Paulo (2006).
29. Silva, M. A.; Tavares, M. I. B.; Nascimento, S. A. M. & Rodrigues, E. J. R. - Polímeros, 22, p.481 (2012). http://dx.doi. org/10.1590/S0104-14282012005000064.
30. Rodrigues, E. J. R.; Nascimento, S. A. M.; Tavares, M. I. B. & Merat, P. P. - Polímeros, 22, p.436 (2012). http://dx.doi. org/10.1590/S0104-14282012005000058.
31. Resende, D. K.; Dornelas, C. B.; Tavares, M. I. B.; Gomes, A. S.; Moreira, L. A.; Cabral, L. M. & Simeoni, L. A. - Polímeros, 20, p.231 (2010). http://dx.doi.org/10.1590/ S0104-14282010005000031.
32. Rodrigues, T. C.; Tavares, M. I. B.; Preto, M.; Soares, I. L. & Moreira, A. C. F. - Int. J. Polym. Mater., 57, p.1119 (2008).
33. Merat, P. P.; Tavares, M. I. B. & Silva, E. O. - J. Mater. Sci. Eng. A, 1, p.671 (2011).
34. Silva, P. S. R. C. - Polímeros, 23, p.644 (2013).
35. Silva, M. B. R.; Tavares, M. I. B.; Silva, E. O. & Neto, R. P. C. - Polym. Test., 32, p.165 (2013). http://dx.doi.org/10.1016/j. polymertesting.2012.09.006.